Elektrownia wodna

Zabytki

Opis obiektu

Elektrownia wodna, ze względu na swoje położenie oraz wartość historyczną, jest jedną z najbardziej charakterystycznych atrakcji turystycznych Guben i Gubina. Jej jednohalowy budynek wraz ze wszystkimi elementami hydrotechnicznymi położone są tuż przy samym moście granicznym łączącym obydwa miasta. Pierwotnie budynek główny elektrowni był zaprojektowany w stylu neoklasycystycznym, zaliczanym do popularnego ówcześnie historycyzmu. Pierwsze prace modernizacje wykonane w 1927 doprowadziły do znacznego uproszczenia jego formy. W ten sposób zastąpiono charakterystyczny podwójny gzyms całkowicie prostą, częściowo tylko otynkowaną attyką; ówcześnie proste detale okienne wzbogacono o przypominające szczyty kamienic miejskich naczółki, spinające dwa otwory okienne jednocześnie. Sama hala główna, wcześniej w pełni symetryczna, wyposażona jest w obecnie w dodatkową przybudówkę z zejściem na jaz.

Historia obiektu

Wcześniej, bo do 1900 roku, stał na miejscu obecnej elektrowni wodnej duży młyn miejski, którego fundamenty uszkodziła pod koniec XIX wieku kolejna powódź. Prawdodobobnie ze względu na postępującą industralizację jak i rozpoczęcie stosowania na skalę światową generatora elektrycznego władze miasta Guben podjęły decyzję o zburzeniu niedziałającego młynu oraz postawienie nowoczesnej elektrowni napędzanej siłą wód Nysy łużyckiej.

Budynek wraz z całą architekturą hydrotechniczną oddano do użytku 4 maja 1904 roku. Od tego momentu Guben był zaopatrywany w energię elektryczną wytwarzaną przez generatory z czterema turbozespołami o łącznej mocy 1000 kW. W roku 1927 dokonano pierwszej, większej modernizacji technicznej. Wraz ze zniszczeniem w 1945 roku głównego mostu na Nysie Łużyckiej, uszkodzeniu uległ również jaz, doprowadzając tym samym do wyłączenia elektrowni z użytku. Obydwie budowle udało się naprawić dopiero w 1957, włączając tym samym obiekt do Zespołu Elektrowni Wodnych Dychów.

W latach 1970 oraz 1974 elektrownia przechodziła kolejne modernizacje, a od 2012 do 2013 kompleksowy remont.

Obecnie obiekt należy do spółki PGE Energia Odnawialna S.A, która wyposażyła ją w 3 turbiny typu Kapłan, wyprodukowane na terenie Polski, zaopatrujące w prąd nie tylko sam Gubin, ale i również część mieszkań w niemieckim Guben.