Wzniesienia Gubińskie, pot. Wzgórza Gubińskie (Kopalnie węgla, dawna wieża Bismarka (teraz jedynie głaz upamiętniający), góra śmierci, rezerwat przyrody Dębowiec)

Atrakcje turystyczne

Opis obiektu

Wzniesienia Gubińskie sklasyfikowane są według regionalizacji fizycznogeograficznej jako mezoregion wschodzący w skład makrogerionu Pojezierza Lubuskiego, jednego z wielu obszarów Niziny Środkowoeuropejskiej (nr klasyfikacji 315.71). Są one wschodnim elementem wzgórzystym Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, osiągając wysokość 121 m n.p.m. - różnice wysokości względnej między poszczególnymi wniesieniami sięgają do 40 m. Na ukształtowanie terenu składają się głównie garby, kopce, pasma, stożki oraz tarasy.

Wzgórza są w znacznej większości zalesione (60% powierzchni całkowitej) drzewami iglastymi i sosnowymi oraz pokryte bogatą siecią cieków wodnych (rzeki, jeziora oraz bagna). Z najwyższych punktów wzgóza rozciągają się jedne z najpiękniejszych panoram sąsiedniego Guben oraz znacznej części Gubina. Ten różnorodny pod względem fauny i flory teren graniczy od wschodniej strony z rezerwatem przyrody Dębowiec, oferując tym samym wiele bogaty wybór ścieżek spacerowych, dydaktycznych oraz sportowych dla biegaczy i kolarzy (z wyłączeniem rezerwatu).

Historia obiektu

Wzniesienia Gunińskie (niem. Gubener Berge) stanowią od wieków jednen z najbardziej lubianych obszarów zielonych Gubina, będąc jeszcze przed II połową XVIII wieku częstym miejscem wypoczynku i rekreacji mieszkańców miasta. Do końca II wojny światowej znajdowało się na ich rozległym terenie wiele lokali restauracyjnych, ścieżek spacerowych oraz schronisko noclegowe. Obszar ten przez wieki był multifunkcjonalnie wykorzystywany, w tym do celów turystycznych, sadowniczych, ogrodniczych, kopalnianych oraz murarskich.

Szczególnie charakterystycznym elementem tego miejsca, przyciągających na przełowie kwietnia i maja wielu turystów, były również liczne sady z drzewami owocowymi, zakładane od lat 80. XIX wieku po wyparciu produkcji wina z gubińskich winorośli. Na podstawie informacji zawartych w oficajnym spisie botaniczno-ogrodniczym z 1880 roku, na terenie wzgórz rosło 121 gatunków jabłoni, 134 gatunki gruszek oraz 73 rodzaje śliwek; w 1929 roku 10-12 tysięcy drzew czereśniowych, 4 tysiące wiśni, 3 tysiące drzew brzoskwiniowych, 4 tysiące śliwek "gubinek" i 8 tysięcy innych drzewek. Owoce były przerabiane przez 22 lokalne zakłady, które produkowały z nich soki, win musujące i tradycyjne.

Ze względu na uwarunkowania klimatyczno-terenowe, obszar ten był wykorzystywany również na dużą skalę pod uprawę wielu gatunków warzyw, którym zajmowały się około 300 gubińskich zakładów.

Kolejną ważną gałęzią eksploatacyjną Wzgórz Gubińskich było wydobycie węgla brunatnego, którym trudniło się do końca XIX. wieku 11 kopalń, ulokowanych pomiezy Gubinem a Jaromirowicami. Jedną z największych była „Göttes Hilfe” (pol. Pomoc Boska), ulokowana na najwyższym wzniesieniu terenu (120,5 m n.p.m.), w pobliżu ogrodów działkowych „Wzgórze”. Ze względu na głębokie położenie złóż i tym samym zbyt wysokie koszta używanej metody odkrywkowej, dość szybko zaniechano dalszemu utrzymaniu zakładów. Równie ważną lokalną funkcją gospodarczą było wydobycie i wykorzystywanie znajdującej się w glebie Wzgórz dobrej jakościowo gliny, z której wykonywano przez stulecia różne materiały murarskie w tym dachówki i cegły.

Na terenie jednego z najwyższych szczytów Wzniesień Gubińskich znajdowała się w latach 1908-1945 charakterystyczna wieża Bismarka, będąca symbolem honoru oddanemu Otto von Bismarckowi za zjednoczenie Niemiec. Obiekt powstał z inicjatywy właściciela drukarni Alberta Koeniga z Gubina, który zlecił jej zaprojektowanie architektowi Fritzowi Beyer z Schönebergu koło Berlina, a budowę zlecono mistrzowi murarskiemu Brunonowi Schneiderowi z Gubina. Na wieży prowadziły schody wewnętrzne. Wieża mierzyła 26,7 metrów i była zwieńczona platformą widokową, na której osadzono okrągłą misę ogniową z marchijskiej cegły palonej. W dzień urodziń, śmierci oraz 100. urodziny Bismarcka misa wypełniała się na długie godziny ogniem, widocznym na całe miasto. Pod koniec II wojny światowej, w trakcie walk o miasto, wieżę wysadzono - jej pozostałości można znaleźć do tej pory.

Podczas drugiej wojny światowej teren, na którym stała Wieża Bismarcka nazywano również Górami Śmierci, ze względu na toczone się tam walki.